Dünyanın dört bir yanından bilim insanları makinelere dokunma hissi kazanmasına yardımcı olacak robotik cilt üzerinde çalışıyor.
İşlerin yapılışını hızlandıran ve hatayı asgariye indiren yapay zeka karmaşık işlemler ve büyük verinin analizinde insanlardan daha etkin sonuçlar ortaya koyuyor. Peki insanlardan daha etkin iş yapabilen robotlar, insan olmak nedir anlayabilirler mi?
Bilim insanları, dokunma hissini kazanmalarına yardımcı olan yapay deri geliştirerek, robotların gelişim sürecinde yeni bir kilometre taşı oluşturmayı amaçlıyor. Amerika, Almanya ve Japonya’dan araştırmacılar robotlara dokunsal bir his vererek, örneğin bazı durumlarda acı duygusunu hissettirmenin yollarını arıyor.
Robotlara dokunma hissi kazandırılması konusunda yapılan çalışmaların yoğunlaşması otomasyon teknolojilerinin hız kazanmasına paralel olarak gerçekleşiyor. Uluslararası Robotlar Federasyonu tarafından yapılan bir araştırmaya göre şu an işbaşı yaparak insanlara yardımcı olan 3 milyar endüstriyel robot mevcut. Bir başka araştırma kaynağı olan Oxford Economics’e göreyse 2030 yılına gelindiğinde robotlar, küresel olarak 20 milyon insan çalışanın yerine geçecek.
Robotlara hissetme yeteneği kazandırılarak uygulama alanlarının arttırılması hedefleniyor. Hissedebilen bir robot yüzeyin dokusunu ya da temas halindeki kuvvet miktarını fark edebilir. Bir başka örnekte robotlar sıcaklık değişkenliklerini algılayabilir.
Algılama ya da farkındalık, bilim insanlarının robotlara kazandırmaya çalıştığı insani özelliklerin sadece bir yönü. Ahlak anlayışı, şefkat ve mizah gibi özellikler ise gelecekte robotlara uygulanabilecek yetenekler olabilir.
Bazı araştırmacılara göre robotları bir sonraki seviyeye taşımanın anahtarı dünyayı mümkün olduğunca insan gibi deneyimlemelerini sağlamak. Geçtiğimiz yıl Münih Teknik Üniversitesi geliştirdiği suni deriyi tanıtmıştı. Çapı yaklaşık 1 inç olan altıgen şekilli silikon hücrelerden oluşan yapay cilt, temas, hızlanma, yakınlık ve sıcaklığı tespit edebiliyor.
İnsan vücudunun en büyük organı olan cilt sıcaklık, basınç ve ağrı hakkında anlık raporlar sağlayan sinir uçlarıyla dünyayı algılamamızı sağlayan hissetme duygusunun harekete geçmesini sağlıyor. Konuya ilişkin bir açıklamada bulunan Maryland Üniversitesi Bilgisayar Bilimi Bölümü profesör John Yiannis Aloimonos, bu tür yapay bir cildin, robotların çevrelerini çok daha ayrıntılı ve hassas bir şekilde algılamasını sağlıyor. Çevreyi algılama hissi ile robotların hem ortam hem de insanlarla çalışırken yapacağı hareketler daha güvenli hale gelebilir. Böylece hissetme duygusuna sahip olan robotlar kazaları öngörebilme ve aktif olarak önleme yeteneği kazanabilir.
Araştırmacılar cildin bir robotun insanlarla gerçekleştirdiği iletişimde konuşmadan anlaşabilme noktasında önemli olduğunu ve sözsüz iletişimde uzmanlaşmanın robotlar için kuantum sıçraması olacağını dile getiriyor. Ayrıca bilim insanları hissetmenin sağlayacağı sözsüz iletişim ile görme ve işitme gibi diğer robotik duyularla birleştirilebileceğini düşünüyor.
Robotlarda canlılara özgü duyuları geliştirmek robotlara işlevsellik eklemenin anahtarı olarak görülüyor. Nitekim çevre hakkında daha fazla bilgi almak ve hareketleri buna göre konumlandırmak için insanlar dokunsal geri bildirim kullanıyor. Robotların aynı tür yeteneklere sahip olmasını sağlamak için ise bilim insanları yapay deri çalışmalarını hızlandırıyor.
Tehlike arz etmesi sebebiyle endüstriyel robotlar ve insanlar aynı ortamda çalışamıyorlar. Ancak hissedebilen bir robot insanla temas halinde hemen kapanarak olası kazaların önüne geçerek çalışma ortamlarının yeniden düzenlenmesini sağlayacak bir özelliğe kavuşabilir.
Ancak robotun yapay cilt ile birlikteliği hem maliyet hem de mekanik anlamda zorluklara sahip. Şayet tüm bir robotun cilt ile kaplanması isteniyorsa, sağlanacak olan yüklü miktarda verinin aktarımı için çok fazla miktarda mekanik aksanın kablolanması gerekiyor. Bu sebeple artan maliyet, hissedebilen robotların çok kısıtlı bir iş alanında kullanılabilmesine sebep olabilir.
İnsanla iletişimde robot çağı
Robotlara his kazandıracak yapay deri çalışmaları sadece bir başlangıç. Bugüne değin robotlar güç ve zeka gerektiren noktalarda öne çıkarken gelecek yıllarda insani duygulara sahip robotlara olan ihtiyaç artacak.
ABD, Güney Kore ve Almanya gibi gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfusu hızla artarken, yaşlı bakımında robot asistanlara dayalı hizmet sağlamayı amaçlayan girişimler de öne çıkmaya başladı. Bir örnekte Intuition Robotics’in bakım sistemi yaşlılara egzersizlerini ihmal etmeme ve ilaçlarını almayı unutmama konusunda uyararak arkadaşlık duygusu oluşturmayı amaçlıyor. Bu tür robotlar insan dokunuşuna sahip olmayabilirler fakat insansı bir dokunuş sunabilirler.
